Είστε εδώ:

ΑΣΘΜΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

Της Δέσποινας Σπ. Αλμασίδου,

Πνευμονολόγος, Φυματιολόγος

Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος που προκαλεί στένωση των αεραγωγών, η οποία είναι πλήρως αναστρέψιμη.

Το άσθμα άσκησης ή πιο σωστά « βρογχόσπασμος επαγόμενος από άσκηση» ορίζεται ως η παροδική και πλήρως αναστρέψιμη στένωση των αεραγωγών που εμφανίζεται μετά από έντονη άσκηση.

Ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών με άσθμα εμφανίζει βρογχόσπασμο μετά την άσκηση. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε άτομα χωρίς υποκείμενο άσθμα. Το 90% των περιπτώσεων αφορά ασθενείς με άσθμα και ένα 40-50% ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα. Σε αθλητές υψηλών επιδόσεων ή σε αθλητές Ολυμπιακών αγώνων μπορεί να παρουσιαστεί σε ποσοστό 30-70%.

Κάποια αθλήματα σχετίζονται περισσότερο με την εμφάνιση βρογχόσπασμου, όπως η καλαθοσφαίρηση (μπάσκετ), το σκι, το χόκεϋ σε πάγο, το πατινάζ σε πάγο, η ποδηλασία, το ποδόσφαιρο, αθλήματα δρομέων μεγάλων αποστάσεων κ.α. Υπάρχουν και κάποια που φέρουν μικρότερη πιθανότητα βρογχόσπασμου, όπως το μπεϊζμπολ, η άρση βαρών, η κολύμβηση, το βόλλεϋ κ.α.

Αρκετοί περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να πυροδοτήσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Αυτοί αφορούν στην εισπνοή κρύου ή / και ξηρού αέρα, υψηλά επίπεδα απολυμαντικών ( τριχλωραμίνες ) σε κλειστές πισίνες και υψηλά επίπεδα αλλεργιογόνων, υγρασίας και όζοντος στην ατμόσφαιρα.

Παθοφυσιολογικά οι αεραγωγοί διατείνονται κατά την άσκηση, μετρώντας με σπιρομέτρηση τον FEV1 ( βίαια εκπνεόμενος αέρας σε 1sec. ), ο οποίος αυξάνεται κατά 5%. Στο τέλος της άσκησης παρουσιάζεται στένωση των αεραγωγών στα 5-10 λεπτά. Όταν τελειώσει η άσκηση υποχωρεί το φαινόμενο σε 30-90 λεπτά. H ακριβής αιτιολογία παραμένει άγνωστη. Επικρατέστερες θεωρίες για την εξήγηση του φαινομένου είναι  η θεωρία της αφυδάτωσης των βλεννογόνων ( οσμωτική θεωρία ) και η θερμική θεωρία. Η αφυδάτωση του βλεννογόνου προκαλεί μια αύξηση της διαπερατότητας κάποιων ηλεκτρολυτών με αποτέλεσμα τη σύσπαση των λείων μυικών ινών και οίδημα που καταλήγει σε στένωση των βρόγχων. Η θερμική θεωρία υποστηρίζει πως η εισπνοή κρύου αέρα προκαλεί υποθερμία του βλεννογόνου με αποτέλεσμα αγγειοσύσπαση και οίδημα που επιφέρουν την βρογχοστένωση.

Τα συμπτώματα που μπορεί να προκύψουν είναι δύσπνοια, βήχας, συριγμός, απόχρεμψη και συσφιγκτικό αίσθημα στο στήθος. Παρουσιάζονται δε μόνο στην άσκηση ή σε συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως χιόνι, κλειστές πισίνες. Είναι ήπια έως μέτρια, έχουν όμως δυσμενή επίπτωση στις αθλητικές επιδόσεις. Σπάνια μπορούν να καταλήξουν σε αναπνευστική ανεπάρκεια, ιδίως όταν συνυπάρχει αλλεργικό βρογχικό άσθμα.

Η παρουσία των συμπτωμάτων μόνο δεν αρκεί, όμως, για να τεθεί η διάγνωση. Απαιτείται μέτρηση της αναπνευστικής λειτουργίας προ και μετά την άσκηση. Η καλύτερη μέθοδος είναι η σπιρομέτρηση με την οποία μετράμε τον FEV1 μέχρι και 30 λεπτά μετά την άσκηση. Η μείωση αυτής της παραμέτρου κατά 10% σε τουλάχιστον μία μέτρηση επιβεβαιώνει τη διάγνωση. Άλλες αξιόπιστες μέθοδοι είναι η εργοσπιρομετρία, ο ισοκαπνικός εκούσιος υπεραερισμός και η εισπνοή υπεροσμωτικών διαλυμάτων ( μαννιτόλη, υπέρτονος φυσιολογικός ορός ).

Η αντιμετώπιση του βρογχόσπασμου επαγόμενου από την άσκηση γίνεται με βρογχοδιασταλτικά εισπνεόμενα, τους λεγόμενους β2-διεγέρτες βραχείας δράσης (π.χ. το γνωστό Aerolin), οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται 20-30 λεπτά πριν από την άσκηση. Επιπλέον μπορούν να δοθούν ανταγωνιστές λευκοτριενίων 2 ώρες προ άσκησης ή καλύτερα σε συστηματική βάση και αντιισταμινικά όταν συνυπάρχει αλλεργική ρινίτιδα ή αλλεργική βρογχίτιδα. Σημαντική θέση πρέπει να κατέχει η προθέρμανση και ο τρόπος άσκησης σε ασθματικούς ανθρώπους. Παρατεταμένη περίοδος προθέρμανσης θα βοηθήσει, η οποία πρέπει να διαρκεί 10-15 λεπτά στο 60-80% της καρδιακής συχνότητας. Όταν έρχονται από ψυχρό περιβάλλον πρέπει να μένουν αρκετή ώρα στη νέα θερμοκρασία του χώρου όπου θα γυμναστούν. Καλύτερη επιλογή είναι η χαμηλής έντασης και μεγαλύτερης διάρκειας άσκηση. Αν θέλουμε να αυξήσουμε την ένταση άσκησης καλό είναι να προτιμήσουμε μια διαλειμματική μέθοδο προπόνησης.

Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν θερμαντικές μάσκες όταν γίνεται άσκηση σε ιδιαίτερα ψυχρό περιβάλλον, να βελτιωθεί γενικά η φυσική κατάσταση και να εμπλουτισθεί η διατροφή σε βιταμίνη Ε, ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά, όπως βιταμίνη C (σε δόση 1500mg) και λυκοπένιο (υπάρχει πλούσιο στις ντομάτες).

Οι παραπάνω διαγνωστικές μέθοδοι είναι σημαντικές κυρίως για αθλητές σε επίπεδο πρωταθλητισμού ή υψηλών επιδόσεων. Είναι απαραίτητες για την έγκριση λήψης φαρμάκων που θεωρούνται απαγορευμένα. Στην ισχύουσα ελληνική νομοθεσία απαγορεύονται όλοι οι β2-διεγέρτες και τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή. Εξαίρεση αποτελούν οι αθλητές με άσθμα μετά από ΄΄δήλωση χρήσης για κατ’ εξαίρεσην χρήση για θεραπευτικούς σκοπούς’’.

Πληροφορίες για τη χρήση φαρμάκων μπορούν να ληφθούν από το ΕΣΚΑΝ (Εθνικό Συμβούλιο Καταπολέμησης Ντόπινγκ) σε τοπικό επίπεδο ή από την WADA (World Antidoping agency ) σε διεθνές επίπεδο.

Το να μοιράζεσαι σημαίνει ότι νοιάζεσαι!

Σχετικές δημοσιεύσεις