Της Δέσποινας Αλμασίδου – Ζαφειρίου
Ειδικός Ιατρός Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος
Κάποτε ο πολιτισμός μετριόταν με την κατανάλωση σαπουνιού, τώρα , όσο λιγότερο κάπνισμα κάνει μια χώρα, τόσο πιο πολιτισμένη είναι και σέβεται τα παιδιά και τη νεολαία της.
Όταν συζητάμε για το κάπνισμα θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι μιλάμε για μια πανδημία. Η πανδημία αυτή είναι παγκόσμια. Στην Ευρώπη, περίπου 215 εκατομμύρια άτομα είναι καπνιστές, εκ των οποίων το 60% είναι άνδρες. Σημειώνονται 1,2 εκατομμύρια θάνατοι κάθε χρόνο στην Ευρώπη που σχετίζονται με τον καπνό.
Το 80% των ενήλικων καπνιστών ( 30-40 ετών ) έχουν δοκιμάσει ή έχουν αρχίσει να καπνίζουν νωρίς στην εφηβική τους ηλικία και συνεχίζουν να καπνίζουν, γιατί η νικοτίνη που υπάρχει στα τσιγάρα διαιωνίζει τον εθισμό. Η ηλικία έναρξης γίνεται συνεχώς πιο μικρή ενώ ο αριθμός των κοριτσιών που καπνίζουν αυξάνει με ραγδαίο ρυθμό. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, το 2000, βρέθηκε ότι το 11,5% από τα παιδιά της τετάρτης δημοτικού έχουν καπνίσει δοκιμαστικά. Συνολικά το 13% των εφήβων είναι τακτικοί καπνιστές, 6,7% περιστασιακοί και ένα 23% έχει τουλάχιστον δοκιμάσει. Το 57% δεν έχει ούτε δοκιμάσει.
Θα πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι το κάπνισμα είναι η πρώτη αιτία ανάπτυξης ΧΑΠ (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ) που μαζί με το Εμφύσημα του καπνιστή είναι οι δύο παθήσεις που καταλήγουν σε μεγάλο ποσοστό σε αναπνευστική ανεπάρκεια, δηλαδή αδυναμία δημιουργίας οξυγόνου από τον πνεύμονα. Σε μεγάλο ποσοστό προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα μετά από κάποια χρόνια έκθεσης στον καπνό και καρκίνο της ουροδόχου κύστεως. Είναι η πιο συχνή αιτία πρόκλησης εμφράγματος του μυοκαρδίου, καρδιακών αρρυθμιών, αρτηριοσκλήρυνσης με συνέπεια στένωση των αγγείων και ως εκ τούτου μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικών επεισοδίων και αρτηριακής υπέρτασης και στυτικής δυσλειτουργίας στους άνδρες.
Η καπνιστική συμπεριφορά των γονιών έχει σαφώς επίδραση στην αντίστοιχη των παιδιών τους. Άρα οι γονείς καλούνται να παίξουν ένα προληπτικό ρόλο άσχετα από την καπνιστική τους συμπεριφορά. Το κάπνισμα των σημαντικών ενηλίκων όπως οι γονείς ή οι δάσκαλοι επηρεάζει τη στάση και τις αντιλήψεις των παιδιών: « Αν καπνίζουν αυτοί δεν μπορεί το κάπνισμα να είναι τόσο κακό όσο λένε».
Τα οφέλη για την υγεία ξεκινούν σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη διακοπή καπνίσματος. Στα πρώτα 20 λεπτά η αρτηριακή πίεση και οι σφύξεις ομαλοποιούνται. 8 ώρες μετά, το οξυγόνο στο αίμα ομαλοποιείται. Εντός των επομένων εβδομάδων η πνευμονική λειτουργία βελτιώνεται, ο βήχας και ο συριγμός υποχωρούν και η αντοχή στην άσκηση βελτιώνεται. Μετά από 1 χρόνο ο κίνδυνος θανάτου από στεφανιαία νόσο (ΣΝ) μειώνεται κατά 50% και έπειτα από 15 έτη αποχής ο κίνδυνος είναι παρόμοιος με εκείνο ενός μη καπνιστή. Σε 5-15 χρόνια μετά τη διακοπή καπνίσματος, ο κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου είναι παρόμοιος με εκείνων που δεν κάπνισαν ποτέ.
Το πιο σημαντικό είναι να μην κάνει κανείς την αρχή, γιατί θα ξεκινήσει έτσι ένας φαύλος κύκλος εθισμού που δε θα επιτρέπει στον καπνιστή να σταματήσει όταν θα θέλει ο ίδιος ή όταν θα πρέπει για λόγους υγείας.
